Στα μονοπάτια του μυθιστορήματος - Λάκης Προγκίδης

Λεξικοπωλείο, 23/10/2017

Η συμμετοχή μου στην βραδιά Προγκίδη:



Καλησπέρα σε όλους,

Αν και εδώ μέσα συνήθως αισθάνομαι σαν στο σπίτι μου, απόψε νιώθω λίγο

αμήχανα, με βαριά την ευθύνη.

Λέγομαι Γιάννης Βαϊτσαράς και έχω την τιμή και τη χαρά να σας ξεναγώ διπλά σήμερα. Πρώτον, να σας υποδεχθώ σ’ έναν φιλόξενο χώρο που μού είναι πολύτιμος και οικείος, το Λεξικοπωλείο. Δεύτερον, να βοηθήσω στην προσπάθεια να περιηγηθούμε στον μαγευτικό τόπο που χτίζει ο Λάκης Προγκίδης με την σκέψη του γύρω από το μυθιστόρημα.

Οι δυο τόποι, τού Λεξικοπωλείου και του Προγκίδη, έχουν κοινό σημείο τη γλώσσα, το λεξικό. Καθώς ο Προγκίδης εδώ και χρόνια ψάχνει το λεξικό του, τη γλώσσα, που στερείται η τέχνη του μυθιστορήματος. Ακριβώς αυτή την γλώσσα ψάχνει και με το περιοδικό του που φιλοξενεί τους τεχνίτες τού μυθιστορήματος στο Atelier  του.

Ολόκληρη η εκδήλωση στο βίντεο που ακολουθεί:

http://www.ibdb.gr/index_book.php?book=300150

Με τιμάει φυσικά η πρόταση του Λάκη Προγκίδη να γίνω απόψε ο ενδιάμεσος ανάμεσα στους πνευματικούς ανθρώπους που προσκάλεσε.

Με ενθουσιάζει μάλιστα, θα έλεγα, η πρόταση. Διότι, τηρουμένων των αναλογιών, ταυτίζω τον ρόλο μου αυτόν με την έννοια που δίνει ο Προγκίδης στο ενδιάμεσο τρίτο μάτι ενός κριτικού του μυθιστορήματος.  Ανάμεσα στον συγγραφέα και τον αναγνώστη, η ενδιάμεση κριτική ματιά γίνεται απαραίτητη και δημιουργική βοηθός και του ενός και του άλλου.

Έτσι, θα προσπαθήσω να σταθώ στο ύψος της περίστασης και να συντονίσω τη συζήτηση για το έργο και τον στοχασμό του.

Ο χρόνος μας θα είναι περιορισμένος, και παρακαλώ τους 6 φίλους ομιλητές να τηρήσουν τα 5 ως 6 λεπτά, για να έχουμε μετά τη δυνατότητα να συζητήσουμε και, ελπίζω, να ακούσουμε και τον ίδιο τον Λάκη Προγκίδη.

Ο Λάκης, που γνωρίζω από πάντα, και που οι δυο μας έχουμε μια πορεία

ζωής με κάποιες αντιστοιχίες, με κοινή εμπειρία κυρίως στις επαγγελματικές στροφές, δεν είναι μυθιστοριογράφος. Είναι όμως Μυστηριογράφος. Η τριλογία που ετοιμάζει λέγεται Τα μυστήρια του μυθιστορήματος. Ήδη, το πρώτο βιβλίο εκδόθηκε στη Γαλλία με τίτλο Ραμπλαί, ας αρχίσει το μυθιστόρημα. Όπου ο Ραμπλαί γίνεται ο προβολέας που θα φωτίσει την μακρόχρονη πορεία έρευνας του Προγκίδη με τους τρεις βασικούς σταθμούς, τον Γκόμπροβιτς στον Κούντερα και τον Παπαδιαμάντη.

Ως συντονιστής δεν δικαιούμαι να επεκταθώ πολύ, θα πω μόνο πως το βιβλίο αυτό με εμπνέει και με ενθουσιάζει, σαν αναγνώστη, σαν ψυχαναλυτή και σαν συγγραφέα. Ο ρόλος του συνδετικού κρίκου της κριτικής ματιάς του Λάκη Προγκίδη, στην περίπτωσή μου αποδεικνύεται καταλυτικός.

Ας αρχίσει το μυθιστόρημα λοιπόν!

1.

Πρώτος ομιλητής ο Γιάννης Ιωαννίδης.

Αν δεν κάνω λάθος, οι επαγγελματικές στροφές σάς είναι επίσης γνωστές. Αρχιτέκτονας, μεταφραστής και συγγραφέας.

Ο Λάκης μού είπε πως σας χαρακτηρίζει η ευρύτητα πνεύματος, καθώς μου μιλούσε για την αλληλογραφία σας με τις κοινές σας ανησυχίες για τον κόσμο μας και το μέλλον του.

Κύριε Ιωαννίδη, έχετε τον λόγο.

2.

«Ο Γιάννης Κιουρτσάκης είναι αδερφός στην εικοσιτριάχρονη αναζήτηση για

το τι είναι το μυθιστόρημα», λέει ο Λάκης Προγκίδης. «Είναι μια λογοτεχνική φιλία», προσθέτει.

Καλώς ήλθες, Γιάννη, στην αποψινή πολύχρωμη παρέα, όπως τη θέλησε ο φίλος μας ο Λάκης. Όλοι εδώ ξέρουμε πως είσαι συγγραφέας, δοκιμιογράφος, όσοι σε έχουμε διαβάσει, χαιρόμαστε την πένα και την σκέψη σου. Εγώ θα θυμίσω μονάχα έναν τίτλο σου, το πρώτο βιβλίο δικό σου που διάβασα και που φώτισε τον δρόμο της γνωριμίας μας.

Το «Σαν μυθιστόρημα». Νομίζω πως έχει νόημα να το υπογραμμίσω απόψε καθώς μιλάμε ακριβώς για το τι είναι το μυθιστόρημα.

Γιάννη Κιουρτσάκη έχεις τον λόγο.

3.

Θανάσης Χατζόπουλος

Είστε παιδοψυχίατρος, και ψυχαναλυτής. Αλλά διαβάζω επίσης πως και η δική σας ζωή και εργασία ταξιδεύει ανάμεσα σε δύο όχθες: Την ποίηση και την ψυχανάλυση. Και το ταξίδι φαίνεται συναρπαστικό καθώς περιπλανιέστε επίσης στο δοκίμιο και τη μετάφραση.

4.

Ο Δημοσθένης Κούρτοβικ.

Διαβάζω πως οι επαγγελματικές στροφές δεν σας είναι άγνωστες, επίσης.

Έχετε ασκήσει διάφορα επαγγέλματα, λέει, από νυχτοφύλακας ως καθηγητής πανεπιστημίου, από δοκιμιογράφος και μεταφραστής ως κριτικός λογοτεχνίας και κινηματογράφου. Με αρχικές σπουδές στη βιολογία και στην ανθρωπολογία υπήρξατε συνιδρυτής σκηνοθέτης και ηθοποιός της Ελληνικής Εργατικής Σκηνής Στουτγάρδης.

Σας ακούμε.

5.

Ο Βασίλης Παπαβασιλείου είναι σκηνοθέτης και ηθοποιός αλλά και μεταφραστής θεατρικών κειμένων. Ως άνθρωπος του θεάτρου, ξέρετε λοιπόν τη σημασία του γέλιου. “Το γέλιο που προσθέτει στο μυστήριο” όπως λέει ο Προγκίδης, που μας προτείνει τον όρο “μυθιστορηματικό γέλιο” (le rire Romanesque). Άλλωστε, η Ευρώπη του γέλιου ήταν το θέμα της συνάντησης του Atelier du roman, στο Ναύπλιο, όπου πήρατε μέρος.

Ο Θ. Χατζόπουλος και ο Β. Παπαβασιλείου
μπροστά στο ΛΕΞΙΚΟΠΩΛΕΙΟ
μετά την εκδήλωση.

"και η Ντόρις"